زلزله ۷ریشتری چند درصد ساختمان‌ها را تخریب می‌کند؟
رئیس بخش زلزله‌شناسی مهندسی و خطرپذیری مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی گفت:به‌طور متوسط در کشور با رخداد زلزله‌ای به بزرگی ۷ ریشتر حدود ۶۰ درصد ساختمان‌ها تخریب می‌شود.
به گزارش اکونگار به نقل از تسنیم، با وقوع زلزله ۷ریشتری در کشور ترکیه در زمستان سال گذشته،تصاویر دلخراش ویرانی‌ها و آمار بالای جانباختگان این هشدار را به شهروندان ایرانی می‌داد که زلزله در کمین است. لرزش چندباره خوی در سال گذشته از یک سو و فعالیت گسل مشا-فشم در ماه اخیر و لرزش چندباره تهران و دماوند از سوی دیگر احتمال زلزله قوی در تهران را بالا برد. هشدار زلزله ۷ریشتری در تهران از سوی کارشناسان به مرحله زنگ خطر رسیده است.
آخرین زلزله قوی در تهران به سالها پیش بازمی‌گردد که با فعالیت گسل مشا در ۱۹۳ سال پیش زلزله‌ای با قدرت ۷.۲ریشتر تهران را لرزاند. در آن زمان جمعیت تهران نهایتا ۶۰هزار نفر بود؛ اما درحال حاضر جمعیت تهران مرز ۱۴ میلیون نفر را گذشته و خطر ساختمان‌های ناایمن و نبود آمادگی در برابر زلزله تهران را به صورت جدی تهدید می‌کند.
رئیس بخش زلزله‌شناسی مهندسی و خطرپذیری مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی گفت:به‌طور متوسط در کشور با رخداد زلزله ای به بزرگی ۷ ریشتر حدود ۶۰ درصد ساختمان‌ها تخریب می‌شود.
لی بیت‌الهی رئیس بخش زلزله‌شناسی مهندسی و خطرپذیری مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی اظهار کرد: سناریوی زلزله‌ای به بزرگی 7 ریشتر در مراکز استانی بر اساس اطلاعات آمار سال 1395 مرکز آمار ایران، مدل کاهیدگی دکتر قدرتی، روابط شکنندگی ناصراسدی و همکاران و زلزله‌های مرکز لرزه‌نگاری موسسه ژئوفیزیک دانشگاه تهران انجام شده است.
وی افزود: در این ارزیابی پسلرزه ها از داده های اصلی حذف نشده اند. اثر ساختگاه به‌دلیل کمبود اطلاعات لحاظ نشده است، ساختمان های اسکلت دار بتنی و فولادی یکسان فرض شده است( به‌دلیل اختلاف ناچیز در fragility curves ). لازم به‌ذکر و پر واضح است که برآوردها تقریبی و تخمینی و با هدف ارائه تصویری کلی از ابعاد حادثه در سناریوی بدتر برای هر کدام از مراکز استان‌هاست.
وی بیان کرد: بدیهی است احتمالاً رخداد در نواحی مختلف یکسان نیست. اما برآورد حاضر با توجه به درصد آسیب پذیری ها، واحدهای فاقد اسکلت، جمعیت اطراف رومرکز زلزله فرضی با بزرگی 7 و مواردی از این قبیل می تواند سیمای ملموس از ابعاد حادثه فرضی را در استان‌ها نشان دهد.
پارامترهای مهم سناریوی زلزله 7 ریشتری در مرکز مراکز استان ها و اطراف آنها همراه با توضیح مختصر در ادامه آورده شده است؛
1- محدوده تهران-کرج و اطراف آن، گستره‌ای با ریسک به‌مراتب بالاتر در پهنه ایران زمین است. برآورد اولیه خسارت برای زلزله 7 در این محدوده نشان از آسیب پذیری جدی بیش از 2 میلیون واحد مسکونی و در معرض قرارگیری بیش از 6 میلیون جمعیت دارد. مجاورت این دو کلانشهر به هم، ابعاد ریسک را چند برابر سایر گستره‌های مراکز استانی دیگر کرده است.
2- با توجه به آمار 1395 و تعداد واحدهای مسکونی فاقد اسکلت، درصد آسیب پذیری واحدهای مسکونی(با فرض وقوع زلزله با بزرگی 7)، در شهرهای یزد و زاهدان بالای 70 درصد و درصد آسیب پذیری واحدهای مسکونی کرج و تهران کمتر از سایر مراکز استانی است. هرچند که تعداد به‌مراتب بالای واحدهای مسکونی در این دو شهر(تهران و کرج و اطراف آن) ابعاد آسیب پذیری را بیشتر نشان می‌دهد.
3- مراکز استانی تهران، کرج، مشهد، اصفهان و شیراز و اطراف آنها تعداد واحدهای مسکونی فاقد اسکلت بالاتری را نسبت به سایر نواحی دارند.
4- نواحی تهران، کرج، اصفهان، مشهد، شیراز و تبریز، جمعیت به‌مراتب بیشتری را در معرض خطر زلزله فرضی با بزرگی 7 (در نقطه وسط مراکز استانی) خواهند داشت.
5- این تحقیق، 14 پارامتر در معرض ریسک از نوع جمعیتی و ساختمانی را مد نظر قرار داده که در این نوشتار به 6 مورد آن اشاره شد.
6- مولف برای برآورد تعداد ساختمان های آسیب دیده، بطور تقریبی، سه واحد مسکونی را یک ساختمان فرض کرده است.
7- تلفات جانی زلزله ها در شب به‌طور تقریبی و میانگین 3 برابر زلزله های روز است. مفهوم جمعیت در معرض خطر به معنی تلفات جانی زلزله‌ها نیست.
8- آشنایی با ابعاد حادثه، الزاما باید منجر به اقدامات کاهش ریسک شود، علاوه بر آن آمادگی در حین رخداد و بعد آن نیز از دستاوردهای مهم سناریوهای مختلف زلزله خواهد بود.
9- برپایه این مطالعه، نشان داده می شود که بطور متوسط در کشور، با رخداد زلزله ای به بزرگی 7 حدود 60 ساختمان ها تخریب می شود.
