«اکونگار» تحلیل می‌کند؛
رویای اشتغال پایدار در جامعه کارگری / پیامدهای ناپایداری اشتغال برای طبقه‌متوسط
باتوجه به وضعیت اشتغال در ایران شاید خیلی رویایی باشد که بخواهیم از اشتغال پایدار صحبت کنیم ولی توجه داشته باشید که متزلزل بودن شرایط اقتصاد به‌جامعه آسیب‌های جبران ناپذیری خواهد زد که در ادامه به این موضوع پرداخته‌ایم.
به‌گزارش اکونگار: اشتغال پایدار فراتر از صرفاً ایجاد شغل است؛ به معنای فراهم آوردن فرصت‌های شغلی باثبات، مولد، و با درآمد کافی است که نه تنها به رفع نیازهای معیشتی افراد کمک کند، بلکه به توسعه پایدار اقتصادی، اجتماعی، و زیست‌محیطی نیز منجر شود. این نوع اشتغال، امنیت شغلی را تضمین کرده و امکان رشد و توسعه فردی و حرفه‌ای را برای شاغلین فراهم می‌آورد. همچنین، به پایداری کسب‌وکارها و افزایش توان خرید جامعه نیز کمک شایانی می‌کند.
در ایران، مفهوم اشتغال پایدار به دلیل شرایط اقتصادی و اجتماعی خاص، اهمیت دوچندانی یافته است. با وجود تلاش‌ها برای ایجاد شغل، چالش‌هایی نظیر عدم ثبات اقتصادی، نوسانات بازار، و وابستگی به درآمدهای نفتی، پایداری مشاغل را تحت تاثیر قرار داده است. در همین حال، تمرکز بر کارآفرینی، به‌ویژه در حوزه‌های دانش‌بنیان و فناوری، و همچنین سرمایه‌گذاری در بخش‌های مولد و رقابتی، از جمله راهکارهای کلیدی برای حرکت به سمت اشتغال پایدار محسوب می‌شود. توسعه پایدار در بخش‌های مختلف، مانند کشاورزی و صنعت، نیز می‌تواند به ایجاد مشاغل باثبات و بلندمدت کمک کند، مشروط بر آنکه رویکردهای زیست‌محیطی و اجتماعی نیز در کنار اهداف اقتصادی مدنظر قرار گیرد. تشویق سرمایه‌گذاری داخلی و خارجی و ایجاد فضای مناسب برای رشد کسب‌وکارهای خرد و متوسط نیز از دیگر عوامل مؤثر در تحقق اشتغال پایدار در ایران به شمار می‌رود تحققی که در رویای جامعه کارگری همواره وجود دارد. در ادامه به پیامدهای اشتغال پایدار خواهیم پرداخت و همچنین به اظهارات اخیر معاون وزیر کار در این خصوص خواهیم پرداخت.
نمی‌توان به اشتغال پایدار دست‌یافت
«مالک حسینی»، معاون اشتغال وزیر کار در نشستی با عنوان «اقتصاد در خط مقدم، تحلیل تأثیرات جنگ تحمیلی اخیر در کسب و کارها و افق پیش رو» گفت: «نخستین تاثیر وقوع جنگ روی بازار کار است و آمارها در این خصوص و تاثیرگذاری وقوع جنگ باید دقیق و شفاف و بدون سانسور باشد تا سیاستگذاری‌ها و تصمیم گیری‌ها بدون کمترین خطا صورت گیرد. چالش تامین انرژی پیش از جنگ ۱۲ روزه وجود داشت ولی پس از جنگ تحمیلی تشدید شد و این امر تاثیر جدی بر کسب و کارها گذاشت. نبود اطمینان از آینده و سرنوشت جنگ تأثیرات پنهانی دارد. معاونت اشتغال وزارت کار در تلاش است تا این اثرات در کسب و کارها کاهش یابد.»
به گفته معاون توسعه کارآفرینی و اشتغال وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی طی ۳ تا ۴ سال نرخ تورم بالای ۴۰ درصد بود و شرایط رکود بازار تاب‌آوری بنگاه‌ها را کاهش داد که این مسایل نباید در سیاستگذاری ها نادیده گرفته شود.
او به ارتباط مستقیم افزایش اشتغال با درصد رشد اقتصادی کشور اشاره و خاطرنشان کرد: «رشد اقتصادی کشور با لحاظ درآمد نفتی ۲.۲ درصد بوده که سالانه ۳۸۴ شغل ایجاد شد؛ این در حالی است که در برنامه هفتم توسعه ایجاد یک میلیون شغل پیش‌بینی شده است. دستگاه‌های نظارتی پیگیر تحقق این مساله هستند؛ هر چند نیازمند الزاماتی است که رشد اقتصادی از جمله آنها است.»
به گفته معاون اشتغال وزیر کار با رشد یک درصدی اقتصاد نمی‌توان به اشتغال پایدار دست یافت و اگر شرایط عدم اطمینان در بنگاه‌های اقتصادی طولانی شود اثرش از زمان جنگ بیشتر و مخرب‌تر خواهد بود.
پیامدها اشتغال پایدار در سطح جامعه
همانطوری که اشاره کردیم آنچه اشتغال پایدار نام دارد، فراتر از یک مفهوم صرفا اقتصادی، دارای ابعاد گسترده‌ای در حوزه‌های اجتماعی و فرهنگی نیز می‌باشد. در مجموع، دستیابی به اشتغال پایدار نیازمند یک رویکرد جامع و هماهنگ در سیاست‌گذاری‌های دولتی، سرمایه‌گذاری بخش خصوصی و مشارکت نهادهای اجتماعی است تا بتواند تمامی ابعاد زندگی فردی و جمعی را تحت تأثیر مثبت قرار دهد. به همین دلیل در ادامه به پیامدهای این مفهوم در قالب‌های اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی خواهیم پرداخت که متاسفانه خلاء این موارد در کشوری مانند ایران به‌چشم می‌خورد.
«پیامدهای اجتماعی»
اشتغال پایدار با فراهم آوردن ثبات درآمدی و امنیت شغلی، به طور مستقیم به کاهش فقر و نابرابری‌های اجتماعی کمک می‌کند. زمانی که افراد از شغل ثابت و درآمد کافی برخوردار باشند، سطح رفاه خانواده‌ها افزایش یافته، دسترسی به آموزش، بهداشت و مسکن بهبود می‌یابد. این امر منجر به ارتقاء سلامت روانی جامعه، کاهش آسیب‌های اجتماعی مانند بزهکاری، اعتیاد و طلاق می‌شود. علاوه بر این، اشتغال پایدار می‌تواند به افزایش مشارکت اجتماعی و مدنی افراد، تقویت سرمایه اجتماعی و احساس تعلق به جامعه منجر گردد. در بعد کلان، ثبات شغلی به معنای رشد طبقه متوسط و در نتیجه، افزایش پویایی و ثبات اجتماعی است.
«پیامدهای اقتصادی»
در این مورد باید اضافه کنیم که از منظر اقتصادی، اشتغال پایدار ستون فقرات توسعه اقتصادی محسوب می‌شود. افزایش ثبات شغلی منجر به افزایش قدرت خرید مصرف‌کنندگان، رونق بازار داخلی و تحریک تقاضا می‌شود که خود محرک رشد اقتصادی است. مشاغل پایدار، نیروی کار متخصص و باتجربه را حفظ می‌کنند، که این امر به افزایش بهره‌وری، نوآوری و رقابت‌پذیری کسب‌وکارها کمک می‌کند. همچنین، پایداری مشاغل، جذب سرمایه‌گذاری‌های داخلی و خارجی را تسهیل می‌کند، زیرا سرمایه‌گذاران به دنبال بازارهایی با ثبات و نیروی کار ماهر هستند. این چرخه مثبت، منجر به تولید ناخالص داخلی بالاتر، کاهش نرخ بیکاری مزمن و بهبود شاخص‌های کلان اقتصادی می‌شود.
«پیامدهای فرهنگی»
اشتغال پایدار تاثیر عمیقی بر فرهنگ کار و زندگی در یک جامعه دارد. زمانی که افراد از آینده شغلی خود مطمئن هستند، تمایل بیشتری به آموزش و کسب مهارت‌های جدید پیدا می‌کنند که این امر به ارتقاء سطح علمی و تخصصی جامعه کمک می‌کند. فرهنگ کارآفرینی، مسوولیت‌پذیری و اخلاق حرفه‌ای تقویت می‌شود. همچنین، اشتغال پایدار می‌تواند به حفظ کرامت انسانی و عزت نفس افراد کمک کند، زیرا بیکاری یا مشاغل ناپایدار می‌توانند منجر به سرخوردگی و احساس بی‌ارزشی شوند. در بعد فرهنگی، مشاغل پایدار به حفظ سنت‌ها و مهارت‌های بومی در برخی مناطق کمک کرده و از مهاجرت اجباری به دلیل فقدان فرصت‌های شغلی جلوگیری می‌کند، که این خود به حفظ تنوع فرهنگی و هویت‌های محلی می‌انجامد.
