عضو انجمن انرژی‌های تجدیدپذیر ایران در گفت‌وگو با«اکونگار»:
دولت از پرداخت مطالبات تجدیدپذیرها استنکاف کرد/ قیمت واقعی برق ۳ هزار تومان است
عضو انجمن انرژی‌های تجدیدپذیر ایران با اشاره به قیمت واقعی برق گفت: دولت از پرداخت مطالبات تجدیدپذیرها استنکاف کرد.
به گزارش اکونگار، طبق ماده 61 قانون اصلاح الگوی مصرف باید پول سوخت صرفه‌جویی شده به پرداخت مطالبات نیروگاه‌های تجدیدپذیر تخصیص داده شود اما دولت این موضوع را در لایحه بودجه قرار نداد تا اینکه در سال 1399 نمایندگان مجلس این موضوع را برای قانون بودجه 1400 لحاظ می‌کنند اما وزارت نفت و سازمان برنامه از پرداخت این پول استنکاف می‌کنند و منابع پرداخت نمی‌شود و در نهایت مبلغ در سال 1401 به دست نیروگاه‌ها می‌رسد. دولت در سال 1400 این محل تامین مالی را در لایحه بودجه می‌بیند و در لایحه بودجه 1401 قرار می‌دهد، در مجلس نیز تصویب می‌شود اما مبلغ تا امروز پرداخت نشده است.
خرید برق صنایع آنلاین شد / این صنایع باید برق را از بورس انرژی بخرند
حرکت دنیا به سمت استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر و حذف انرژی‌های فسیلی درحالی آغاز شده است که توسعه تجدیدپذیرها در ایران علی‌رغم ظرفیت جغرافیایی، نیاز مبرم و وعده‌های مسئولان در دولت‌های مختلف کند بوده و با چالش‌های مختلفی از جمله موانع تامین مالی، تحریم، متعهد نبودن وزارت‌خانه‌ها به ایفای نقش خود و... مواجه است.
سید احمد درازگیسو، مدیرعامل شرکت مه‌باد و عضو هیات مدیره انجمن انرژی‌های تجدیدپذیر در گفت‌وگو با «اکونگار» گفت: درحال حاضر کمی بیشتر از 1000 مگاوات نیروگاه منصوبه تجدیدپذیر در کشور وجود دارد. به طور کلی ظرفیت منصوبه نیروگاهی کشور حدود 85 هزار مگاوات است. به عبارت دیگر درحال حاضر حدود 1.2 درصد ظرفیت نیروگاهی کشور ظرفیت منصوبه انرژی‌های تجدیدپذیر است. بر این اساس حدود یک درصد از انرژی تولیدی کشور از منابع انرژی‌های تجدیدپذیر است.
پیک تولید نیروگاه‌های تجدیدپذیر چه زمانی است و آیا می‌تواند پاسخگوی نیاز کشور در این حوزه باشد؟
پیک مصرف برق در ظهر روزهای فصل تابستان است. از طرف دیگر پیک تولید نیروگاه‌های تجدیدپذیر در کشور نیز در روزهای تابستان صورت می‌گیرد؛ برای مثال بیشترین میزان تولید نیروگاه سیاهپوش در ظهر تابستان است. به عبارت دیگر نیروگاه‌هایی هستند که زمانی که کشور بیشترین نیاز را به برق دارد با حداکثر ظرفیت وارد مدار می‌شوند و در زمستان که نیاز به مصرف انرژی در کشور کاهش پیدا می‌کند تولیدات این نیروگاه‌ها یا بسیار کاهش پیدا می‌کند یا به صفر می‌رسد. در نتیجه همخوانی بسیار خوبی بین الگوی مصرف انرژی و الگوی تولید انرژی‌های تجدیدپذیر در کشور وجود دارد. همین نکته به تنهایی میزان جذابیت سرمایه‌گذاری در این حوزه را افزایش می‌دهد.
اخیرا بحث‌های زیادی درمورد پیشی گرفتن میزان مصرف گاز نسبت به میزان تولید آن در کشور مطرح شده است؛ آیا این موضوع می‌تواند جذابیت سرمایه‌گذاری در انرژی‌های تجدیدپذیر را افزایش دهد؟
عمده توسعه‌ای که تاکنون در حوزه برق رخ داده در زمینه نیروگاه‌های حرارتی با سوخت گاز بوده است. این درحالی است که طبق سند چشم انداز گاز تا سال 1420، ایران به زودی به یک کشور واردکننده گاز طبیعی تبدیل خواهد شد. درحال حاضر هم با کمبود گاز برای تاسیس پتروشیمی مواجه هستیم، چه برسد به تولید و توسعه برق. از سوی دیگر میزان رشد مصرف انرژی سالی پنج درصد در نظر گرفته شده است که البته این رقم کمتر از واقعیت است. یعنی کشور به توسعه نیروگاه نیاز دارد اما سوخت ندارد. بر این اساس و فارغ از هر موضوع دیگری، صنعت نیروگاهی کشور به عنوان صنعت مولد و زیرساخت، به توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر نیاز دارد و باید وارد این فضا شویم.
بنابراین و با وجود ظرفیت در حوزه تولید انرژی‌های تجدیدپذیر و با توجه به نیاز کشور به این انرژی‌ها، شاهد این موضوع هستیم که سرمایه‌گذاری در توسعه تجدیدپذیر آنطور که انتظار می‌رود صورت نگرفته است. موانع سرمایه‌گذاری چه چیزهایی هستند؟
در زمینه سرمایه‌گذاری در توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر چند چالش وجود دارد. چالش و مشکل نخست تامین مالی است. وزارت نیرو با استفاده از قانون ماده 12 رفع موانع تولید قراردادهای جذابی را روی میز می‌گذارد اما تامین مالی از این قراردادها امکان‌پذیر نیست. زیرا میزان سرمایه مورد نیاز این قراردادها در کشور وجود ندارد.
سرمایه‌گذاری خارجی چطور؟
مشکل بعدی دقیقا بسته بودن راه فاینانس خارجی است. درواقع برای فاینانس خارجی هم راه بازی وجود ندارد. راهی که وجود دارد نیازمند ساورین گارنتی (ضمانت دولتی) است که دولت حاضر نیست آن را به سرمایه‌گذار ارائه کند تا سرمایه‌گذار بتواند به دنبال تأمین مالی خارجی برود. از طرف دیگر سابقه وزارت نیرو در قراردادهای توسعه نیروگاهی بخصوص حرارتی باعث شده است صندوق توسعه ملی و بانک های‌تجاری کشور سعی کنند وارد پروژه‌های وزارت نیرو نشوند.
با این تفاسیر چرا اصلاح قوانین صورت نمی‌گیرد؟
قوانینی در این راستا در مجلس شورای اسلامی تصویب شده و در انتظار تایید شورای نگهبان است. این قوانین برخی مشکلات را رفع خواهد کرد. مثلا یکی از چالش‌ها این است قراردادها به عنوان وثیقه مورد پذیرش بانک‌ها نیست؛ بانک قرارداد را به عنوان ضمانت نمی‌پذیرد و ضمانت‌های دیگری از شرکت‌ها درخواست می‌کند درحالی که شرکت‌های امکان تهیه این ضمانت‌ها را ندارند. همین موضوع باعث متوقف شدن توسعه می‌شود.
تحریم‌ها چه تاثیری در توسعه نیروگاه‌ها و همچنین انرژی‌های تجدیدپذیر دارند؟
کشو در شرایطی قرار دارد که تحریم‌ها فشار زیادی به صنعت نیروگاهی وارد می‌کند و هزینه‌های اجرای پروژه و تامین کالا را به شدت بالا می‌برد. از سوی دیگر مسیرهای مذاکره را کمتر می‌کند. در فضای برجام زمانی که از نیروگاه تجدیدپذیر صحبت می‌شد طیف وسیعی از تولیدکنندگان اروپایی و چینی آماده مذاکره بودند اما امروز این طیف کوچک و کوچک‌تر می‌شود و چنین شرایطی به نفع ایران نیست.
عدم ایفای نقش سایر سازمان‌ها و وزارت‌خانه‌ها روی توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر چه تاثیری دارد؟
به طور کلی پیشنهادات وزارت نیرو جذاب است اما فقط در صورتی که سرمایه‌گذار با پیشینه وزارت نیرو و دولت در این حوزه کاری نداشته باشد. اما زمانی که سرمایه‌گذار پیشینه دولت در حوزه انرژی را بررسی می‌کند متوجه می‌شود که طبق ماده 61 قانون اصلاح الگوی مصرف باید پول سوخت صرفه‌جویی شده به پرداخت مطالبات نیروگاه‌های تجدیدپذیر تخصیص داده شود اما دولت این موضوع را در لایحه بودجه قرار نداد تا اینکه در سال 1399 نمایندگان مجلس این موضوع را برای قانون بودجه 1400 لحاظ می‌کنند اما وزارت نفت و سازمان برنامه از پرداخت این پول استنکاف می‌کنند و منابع پرداخت نمی‌شود و در نهایت مبلغ در سال 1401 به دست نیروگاه‌ها می‌رسد. دولت در سال 1400 این محل تامین مالی را در لایحه بودجه می‌بیند و در لایحه بودجه 1401 قرار می‌دهد، در مجلس نیز تصویب می‌شود اما مبلغ تا امروز پرداخت نشده است. همین قانون در بودجه 1402 می‌نشیند اما تا امروز پرداخت نشده است. عدم همکاری وزارت خانه‌ها، سازمان برنامه در تخصیص و بانک مرکزی در پرداخت باعث شده است پول به دست نیروگاه نرسد. در چنین شرایطی نیروگاه‌ها نمی‌توانند اقساط خود را بازپرداخت کنند. این موضوع باعث می‌شود اعتبار نیروگاه‌ها نزد بانک‌ها ضعیف شود و بانک‌ها تمایلی به پرداخت وام جدید برای تاسیس نیروگاه جدید نداشته باشند.
مزایای اصلاح این روند چیست؟
هر زمان این تعهد عملیاتی شود و پرداخت‌ها به موقع صورت بگیرد نیروگاه‌ها می‌توانند اقساط خود را پرداخت کنند و هر زمان نیروگاه‌ها اقساط خود را پرداخت کردند قراردادها برای بانک‌ها جذاب می‌شود. درحال حاضر در حوزه انرژی‌های تجدیدپذیر در نقطه‌ای ایستاده‌ایم که اگر سیکل مذکور اصلاح شود یک صنعت با حاشیه سود معقول برای سرمایه‌گذار و جذاب برای تامین مالی برای بانک‌ها خواهیم داشت.
در سال 1403 با جهش ارزی که رخ خواهد داد و میان تورمی که با آن روبه‌رو هستیم سرنوشت نیروگاه‌های تجدیدپذیر مانند نیروگاه‌های حرارتی خواهد شد. نیروگاه‌های حرارتی توجیه اقتصادی ندارند زیرا نرخ فروش آن‌ها تکلیفی است و قیمت فروش برق با قیمت احداث نیروگاه همخوانی ندارد.
قیمت پایین سوخت‌های فسیلی در کشور چه تاثیری در عدم توسعه نیروگاه‌های تجدیدپذیر خواهد داشت؟
یکی از موضوعاتی که توسط انجمن انرژی‌های تجدیدپذیر مورد بررسی قرار گرفته و درمورد آن به وزارت نیرو هشدار داده شده قیمت تمام شده برقی است که وزارت نیرو در اختیار مصرف‌کننده قرار می‌دهد. قیمت تمام شده برق برای وزارت نیرو 200 تومان نیست و این وزارت‌خانه قیمت سوخت را محاسبه نمی‌کند. اگر قیمت سوخت محاسبه شود قیمت برق بیش از 2000 و 3000 است. درواقع یارانه قبل از اینکه به دست مصرف‌کننده برسد پنهان شده است و وزارت نفت هزینه انرژی را از وزارت نیرو دریافت نمی‌کند بنابراین قیمت واقعی برق شفاف نیست و به همین دلیل محاسبات اشتباه می‌شود و نتیجه آن مطالباتی مازادی است که وزارت از دولت دارد. تا زمانی که قیمت تمام شده به درستی برای نیروگاه‌های حرارتی محاسبه نشود با این واقعیت مواجه نخواهیم شد که قیمت تمام شده انرژی‌های تجدیدپذیر در کشور ما به صرفه است.
