«اکونگار» در گفت‌وگو با فعال صنفی بررسی می‌کند؛
نگاه پرتردید پرستاران به آینده شغلی/بی‌توجهی دولت به پرستارها در پساجنگ
باتوجه به اهمیت شغل پرستارها ولی هنوز آنچنان که باید به مسایل صنفی و شغلی آنها توجه نمی‌شود و به همین دلیل بسیاری از آنها به آینده شغلی خود با تردید نگاه می‌کنند.
به‌گزارش اکونگار: در دوران جنگ، به‌ویژه در هشت ساله، پرستاران ایران نقشی بی‌بدیل و حیاتی در پشتیبانی از جبهه‌ها ایفا کردند. وظایف پرستاران در این دوران فراتر از ارائه مراقبت‌های درمانی مرسوم گزارش شده است و شامل خدمات امدادی در خطوط مقدم، مراقبت از مجروحان در شرایط بحرانی، مدیریت مراکز صحرایی، انتقال بیماران می‌شد. پرستاران با از خودگذشتگی و فداکاری، در شرایط دشوار و اغلب بدون امکانات کافی، خدمات گسترده‌ای را ارائه دادند که سهم مهمی در حفظ جان رزمندگان و پایداری نظام سلامت در زمان جنگ داشت ولی بنا به‌گفته فعالان صنفی بعد از جنگ این قشر زحمت‌کش را رها کردند.
باید به این مورد هم اشاره کنیم که پرستاران زن نیز در کنار مردان، با حضور در بیمارستان‌ها، مراکز درمانی و حتی مناطق نزدیک به خط مقدم، نقش‌آفرینی موثری داشتند و ثابت کردند که مسئولیت‌پذیری و ایثارگری محدود به جنسیت نیست آنچنان که در روزهای جنگی ایران و اسراییل-آمریکا شاهد حضور پرستارها بودیم.
با وجود نقش پراهمیت و مسوولیت‌های سنگین پرستاران در زمان جنگ، شرایط صنفی آنها همواره با چالش‌هایی همراه بوده است. «کمبود نیرو»، «عدم تناسب میان حجم کار و دریافتی»، «نبود امنیت شغلی کافی»، «فاصله طبقاتی با دیگر اقشار کادر درمان» و «عدم بهره‌مندی کامل از مزایای قانونی» از جمله مسائلی است که پرستاران آن روبه‌رو هستند. هرچند طی سال‌های اخیر تلاش‌هایی برای بهبود شرایط صنفی این قشر زحمت‌کش صورت گرفته است، اما همچنان مطالبه‌گری برای تحقق عدالت شغلی و حرفه‌ای در میان جامعه پرستاری ادامه دارد.
در مورد آخرین شرایط پرستارها و مطالبات بر زمین مانده‌اش با یکی از فعالان صنفی مصاحبه‌ای انجام داده‌ایم. شریفی معتقد است که حاکمیت برای حفظ انگیزه پرستارها باید دست به هرکاری بزند در غیر این صورت حتی با جذب حداکثری پرستارها چالی حل نخواهد شد. در این مورد بیشتر می‌خوانید.
پرستارها انگیزه کافی را ندارند
«محمد شریفی‌مقدم»، فعال صنفی و دبیرکل خانه پرستار با اشاره به آخرین مطالبات صنفی و همچنین تفاوت وضعیت جنگی اخیر با دوران جنگ هشت ساله به‌خبرنگار «اکونگار» می‌گوید: «شرایط فعلی ما در حوزه پرستاری با دوران جنگ تحمیلی بسیار متفاوت است. آن دوران را به‌طور کامل با جان و دل تجربه کرده‌ام. اما فضای امروز قابل مقایسه با آن نیست. در طول سال‌های بعد از جنگ 8 ساله در مجموعه‌های صنفی مانند نظام پرستاری و خانه پرستار حضور فعال داشتیم، همواره در مورد حفظ انگیزه پرستارها پیش‌بینی و هشدار می‌دادیم. فعالان صنفی بارها با صدای بلند اعلام کرده‌اند که پرستاری را دریابید، به این بی‌عدالتی در نظام سلامت پایان دهید. طبقه‌ای در نظام سلامت شکل گرفته که سیاست‌ها و قوانین به نفع آنها تنظیم می‌شود تا جیب‌شان پرتر شود. و این طبقه‌بندی آسیب شدیدی به کادر پرستاری وارد کرده است.»
این فعال صنفی در همین مورد ادامه می‌دهد: «ما بارها فریاد زده‌ایم که پرستاری شغلی حساس و استراتژیکی است اما وقتی انگیزه را از پرستار بگیریم، وقتی ابزارهای انگیزشی را فراهم نکنیم و به جای شنیدن صدای اعتراض، در صدد خاموش‌کردن آن باشیم، دیگر نمی‌توان توقع داشت که کادر پرستاری با همان جان‌فشانی گذشته در میدان بماند. اگر این مسیر ادامه یابد، پرستاری کشور یا راه مهاجرت را در پیش می‌گیرد یا خانه‌نشینی را ترجیح می‌دهد یا دچار بی‌انگیزگی می‌شود. آمار رسمی می‌گوید که سالانه ۱۸۰۰ پرستار مهاجرت می‌کنند، ولی به‌نظر من آمار واقعی بسیار بیشتر است. چون خروج پرستاران تنها از طریق نظام پرستاری نیست از کانال‌های مختلف اقدام می‌کنند.»
با اشاره به استقبال دیگر کشورها از پرستارهای ایرانی اضافه می‌کند: «بسیاری از کشورها حتی پرستار مدرک‌دار هم نمی‌خواهند چون پرستاران ما با هر شرایطی پذیرش می‌شوند. بخشی از آنها مهاجرت می‌کنند، برخی ترجیح می‌دهند در خانه بمانند، و عده‌ای دیگر با بی‌انگیزگی در سیستم باقی می‌مانند. پرستار امروز، در شرایطی قرار دارد که از نظر معیشتی با مشکلات فراوانی مواجه است. میزان دریافتی پرستاران در مقایسه با سایر گروه‌های درمانی پایین‌تر است، با بی‌احترامی مواجه‌اند و بیشترین فشارها، از جمله برخوردهای مدیریتی و حراستی، بر آنها وارد می‌شود.»
بعد از کرونا پرستارها را رها کردند
او با برشمردن چالش‌های دیگر پرستارها ادامه می‌دهد: «پرستارانی مانند ما که در دوران دفاع مقدس، با علم به خطرات، داوطلبانه در خط مقدم حاضر می‌شدیم، امروز دیگر همان انگیزه و شرایط را ندارند. پرستاری که در دوران کرونا، با وجود تمام خطرات، با تمام وجود در میدان حاضر شد، پس از پایان کرونا با بی‌مهری مواجه شد و عملاً از صحنه کنار گذاشته شد. برخوردها پس از آن دوران، بسیار نامناسب و آزاردهنده بوده است و این موضوع بسیار نگران‌کننده است.»
شریفی در همین مورد اضافه می‌کند: «در همین جنگ ۱۲ روزه، پرستارانی که در میدان حاضر شدند، با تمام وجود و با قبول خطر، خدمت‌رسانی کردند. امیدواریم مسوولان، کمبود کادر پرستاری را جدی بگیرند. البته موضوع فقط کمبود نیست نگهداشت و انگیزه دادن به پرستاران اهمیت بیشتری دارد. می‌گویند قرار است ۱۲ هزار پرستار جدید استخدام شود. حتی اگر این اتفاق بیفتد، در شرایطی که زمینه‌های نگهداشت فراهم نباشد، حضور آنها بی‌فایده است. مثل آب ریختن در آبکش می‌ماند؛ جذب می‌شوند اما نمی‌مانند.»
دبیرکل خانه پرستار با تاکید بر اینکه این طیف به موارد اخلاقی اهمیت می‌دهند می‌گوید: «باید توجه کرد که اگر پرستاران در این ایام در میدان حاضر شدند، نه به‌خاطر مسوولان، بلکه به دلیل حس انسان‌دوستانه و تعهد اخلاقی‌شان بود. آنها وظیفه انسانی خود را ادا کردند، نه از سر تکلیف اداری یا اعتماد به حمایت سیستم. در پایان، تأکید می‌کنم که آن دسته از پرستارانی که در میدان حاضر شدند، بر اساس احساس وظیفه و انسان‌دوستی عمل کردند، نه با تکیه بر حمایت سیستم. باید به این فداکاری‌ها توجه شود، پیش از آنکه بی‌انگیزگی تبدیل به بی‌اعتمادی کامل شود.»
