«اکونگار» در گزارشی تحلیل می‌کند؛
وحشت بی‌دلیل کارفرماها از مزایای انگیزشی/ کدام موارد حقوقی مالیات ندارند؟
«مزایای رفاهی و انگیزشی» یکی از راه‌هایی است که کارفرماها می‌توانند بهره‌وری واحد خود را افزایش دهند و همچنین می‌توانند نیروهای مجرب خود را حفظ کنند ولی به‌دلیل باورهای غلط از این کار وحشت دارند.
به‌گزارش اکونگار؛ آنچه «حقوق» نامیده می‌شود مجموعه مواردی است که یک کارگر و یک کارمند برابر فعالتی که می‌کند می‌تواند از کارفرما دریافت کند ولی آنچه به‌دلیل آگاهی پایین کارگران در محافل کارگاهی و کارمندی معنی می‌شود تنها دستمزد دریافتی را حقوق می‌نامند که این مورد نیاز به اطلاع‌رسانی بیشتر دارد.
آنچه مزایای رفاهی و انگیزشی نامیده می‌شود یکی از ابزارهای روانی و مالی است که کارفرما به‌کمک آنها می‌تواند هم کیفیت محیط کارگاهی خود را افزایش دهد و هم می‌تواند میزان بهره‌وری کسب‌کارش را بهبود دهد، در این مورد اما خلاء‌هایی وجود دارد که اجازه بهبود روابط کار را بین کارگر و کارفرما نمی‌‌دهد و در ادامه نه‌تنها باعث کیفیت پایین محصولات تولیدی و روند کار کارگران و کارمندان می‌شود بلکه کارفرما را نیز از داشتن نیروهای کار مجرب و با تجربه محروم می‌کند.
شاید بسیاری از کارفرماها هم این موارد را نداند و علت اصلی آن هم عدم توجه به جایگاه منابع انسانی در شرکت‌ها و کارخانه‌ها است. مدیر منابع انسانی نه‌تنها می‌تواند روابط فی‌مابین را بهبود دهد بلکه می‌تواند روند بهره‌وری را افزایش دهد ولی آنچه به اشتباه و به‌دلیل آگاهی پایین جا افتاده، مانع از آن می‌شود که کارفرما موارد رفاهی کارمندان و کارگران را افزایش دهد. یکی از برداشت‌های غلط این است که می‌گویند پرداخت این موارد مالیات به‌همراه دارد ولی در ادامه این گزارش به آسان بودن پرداخت این موارد تشویقی قانونی اشاره خواهیم کرد.
چرا منابع انسانی اینقدر مهم است؟
نادیده گرفتن اهمیت عملکرد منابع انسانی کار بسیار آسانی است و به‌راحتی نیز می‌توان آن را از هر سازمانی حذف کرد. بسیاری از کارآفرینان خیلی سریع کسب‌وکار خود را راه می‌اندازند، اما درست زمانی که در مسیر شکوفایی قدم برمی‌دارد، دچار چالش نیروی انسانی می‌شوند و نمی‌دانند برای حل آن چه کنند. مدیریت کارکنان به‌زمان و به‌مهارت‌های خاصی نیاز دارد. منابع انسانی یک تخصص است که بسیاری از کارآفرینان و حتی کارفرمایان از آن بهره نمی‌برند. صرف نظر از مهارت‌ها، ارزش منابع انسانی در کسب‌وکار همیشه بلافاصله آشکار نمی‌شود. کارفرمایانی که تنها چند کارمند دارند، احساس می‌کنند که تمام کارهای استخدامی و نگه داشت نیروی انسانی را در سازمان خود به درستی انجام می‌دهند و علم منابع انسانی را دارند.
تعریف مزایای انگیزشی
«مزایای رفاهی و انگیزشی» به مجموعه پرداختی‌های نقدی و غیرنقدی گفته می‌شود که فراتر از مزد پایه به کارگران تعلق می‌گیرد و با هدف بهبود شرایط معیشتی و افزایش انگیزش شغلی آنان ارائه می‌شود. برای مثال، مزایای رفاهی شامل: «بیمه درمانی»، «کمک هزینه مسکن»، «بن کالا» و «سبد کالا» می‌شود که عمدتا به تامین نیازهای اساسی معیشتی و در ادامه افزایش کیفیت زندگی کارکنان را به‌همراه دارد.
از سوی دیگر، مزایای انگیزشی معمولا به شکل پاداش و مشوق (نقدی یا غیرنقدی) به کارگرانی تعلق می‌گیرد که عملکرد بالاتری داشته یا اهداف خاصی را محقق می‌کنند به‌نوعی کارفرما برای افزایش انگیزه بین نیروها چنین مواردی را در دستور کار قرار می دهد. این دسته از مزایا ارتباط مستقیم با کارایی و بهره‌وری کارکنان دارد و با هدف ترغیب کارآمدی و انگیزه‌بخشی در محیط کار طراحی می‌شود.
مزایای رفاهی و انگیزشی
از جمله مزایای رفاهی می‌توانیم به «حق مسکن»، «بن کارگری» و «حق اولاد» در قانون کار مشخص شده و مبلغ آن هر ساله توسط شورای عالی کار تعیین می‌شود اشاره کنیم. همچنین مزایای رفاهی و انگیزشی نقدی و غیرنقدی دیگری به صورت توافقی و در چارچوب قرارداد کاری بین کارگر و کارفرما تعیین می‌شود.
آیا مزایای رفاهی مالیات دارد؟
طبق ماده ۸۳ قانون مالیات‌های مستقیم، درآمد مشمول مالیات حقوق عبارت از حقوق (مقرری یا مزد، یا حقوق اصلی) و مزایای مربوط به شغل اعم از مستمر و یا غیرمستمر قبل از وضع کسور و پس از کسر معافیت‌های مقرر در این قانون است. اما براساس قانون کار و در تبصره ۳ ماده ۳۶ قانون کار صراحتا عنوان شده است که مزایای رفاهی و انگیزه‌ای از قبیل «کمک هزینه مسکن»، «معیشتی و کمک عائله‌مندی»، «پاداش افزایش تولید» و «سود سالانه» جزو مزد ثابت و مزد مبنا محسوب نمی‌شود بنابراین مزایای انگیزشی و رفاهی کارگران مانند بن‌خواربار، حق اولاد، کمک هزینه مسکن و ... از شمول پرداخت مالیات معاف است. همچنین باید اشاره کنیم که به‌موجب ماده ۳۶ قانون کار، مزد ثابت، عبارت است از مجموع مزد شغل و مزایای ثابت پرداختی به تبع شغل.
کدام یک از موارد حقوق جزو مالیات نیستند؟
اما قانون مالیات‌های مستقیم در ماده ۹۱ برخی درآمدهای حقوق و دستمزد را از پرداخت مالیات معاف کرده است که از جمله آنها به این شرح است:
«سنوات پایان خدمت»، «خسارت اخراج و بازخرید خدمت حق سنوات»، «حقوق ایام مرخصی استفاده نشده»، «هزینه سفر و فوق‌العاده مسافرت مربوط به شغل»، «مسکن واگذاری در محل کارگاه یا کارخانه و خانه‌های ارزان قیمت سازمانی محل کارخانه یا خارج از آن»، «مبالغ حاصل از بیمه جبران خسارت بدنی ومعالجه و امثال آن»، «عیدی و پاداش پایان سال تا سقف یک دوازدهم معافیت مالیاتی سالانه»، «منازل سازمانی در اختیار ماموران کشوری»، «مبالغ پرداختی از جانب کارفرما برای معالجه کارکنان یا افراد تحت تکلف آنان که به پزشک یا بیمارستان پرداخت می‌شود و باید اسناد و مدارک آن ارائه شود»، «مزایای غیرنقدی پرداختی به کارکنان تا سقف دو دوازدهم معافیت مالیاتی سالانه مبلغ معادل اقلام»، «کمک هزینه اقلام مصرفی خانوار (بن کارگری)»، «کمک هزینه مسکن (حق مسکن)»، «کمک هزینه عائله‌مندی (حق اولاد)» و «حق تاهل» را براساس مصوبات شورای عالی کار از مالیات معاف دانسته است.
