نقش منفی چینی‌ها در توسعه صنعت خودرو ایران
نجفی سهی، قطعه ساز با سابقه صنعت خودرو گفت: چینی ها قطعه سازی و خودروسازی داخلی را به بن بست می کشانند، در حال حاضر خودروسازان فقط به سود مونتاژ فکر می کنند.
به گزارش اکونگار به نقل از خبرگزاری بازار، صنعت خودرو کشور در آستانه نیمه دوم سال ۱۴۰۴ با مجموعه از بحران ها و امیدها دست به گریبان است. از یک سو، سایه سنگین مکانیزم ماشه و تحریم ها، نوسانات شدید ارزی و محدودیت های بین المللی، نفس این صنعت را تنگ و آینده تیراژ تولید را مبهم کرده و از سوی دیگر، سیاست گذاری های کلان و تصمیمات مقطعی طی دو دهه گذشته، مسیر این صنعت را به سمت مونتاژکاری سوق داده و فرصت طلایی برای تبدیل ایران به یک قطب طراحی و تولید مستقل خودرو را به محاق برده است. برای بررسی وضعیت فعلی صنعت خودرو و آینده آن با «محمود نجفی سهی»، قطعه ساز با سابقه صنعت خودرو به گفت و گو پرداختیم؛
این روزها جاده مخصوص در شوک مکانیزم ماشه و نوسانات نرخ ارز است. به نظر شما در نیمه دوم سال، محدودیت های بین المللی باعث افت تولید خودرو و قطعات خواهد شد یا فرصتی برای تغییر نگاه به داخل است؟
معتقدم که این شرایط به نفع تولید داخل است، اما واقعیت این است که همین فشارها می تواند یک «فال نیک» باشد. چرا که اگر ایران خودرو و سایپا و حتی آن هایی که تمایل به واردات و مونتاژ خودروهای چینی در کشور داشتند، کمی عاقلانه تر نگاه کنند، می فهمند بزرگترین خیانت به تولید ملی همین مونتاژکاری بوده است. در مقطعی از زمان مدیران دلسوزی در صنعت خودرو بودند. این ها طرحی را سیاستگذاران صنعتی معرفی کردند که خودرو داخلی تولید کنند و دولت و مجلس شورای اسلامی نیز حمایت کردند، براساس این طرح قرار بود یک طراح بزرگ جهانی را بیاوریم ایران، او تیمی از دانشجویان ایرانی را دور خودش جمع کند و دو پلتفرم طراحی کند. روی هر پلتفرم سه خودرو بسازیم: یکی برای سایپا، یکی برای ایران خودرو و یکی برای یک برند جدید. مدت اجرا هم دو سال عنوان شده بود. در این دو سال، تیراژ تولید قرار بود به دو میلیون دستگاه برسد؛ ۵۰۰ هزار دستگاه برای فروش نو و یک و نیم میلیون برای جایگزینی خودروهای فرسوده، اگر این طرح عملیاتی می شد هم صنعت خودرو چرخ نقدینگی بهتری داشت، هم مشتریان رضایتمندی بیشتری داشتند. اما مدیران وقت ایران خودرو و سایپا به این نتیجه رسیدند که واردات و مونتاژ برای شان راحت تر و سودآورتر است، اینجاست که ریشه انحراف شکل گرفت.
* معتقد هستید که مونتاژ و واردات خودرو برای صنعت تاثیرات چندانی نداشته است؟
در جلسه ای که خود من حضور داشتم، یکی از مدیران ارشد گفت: «وقتی می توانیم خودرو را وارد کنیم، چرا برویم سراغ تولید سخت و پرریسک؟» این تفکر باعث شد صنعت خودرو ایران سال ها عقب بیفتد. امیدوارم این شوک های ارزی و تحریمی، سیاستگذاران صنعتی را بیدار کند. چرا که صنعت خودرو باید واقعی باشد، نه روی کاغذ؛ اگر بخواهیم، می توانیم مانند کره جنوبی صاحب صنعت خودرو شویم، اما به شرط اینکه تصمیم درست گرفته شود.
یکی از نگرانی ها وابستگی به چین است. آیا محدودیت ها می تواند موجب افزایش داخلی سازی شود یا بالعکس صنعت را ضعیف تر می‌کند؟
تجربه شخصی من این را ثابت کرده که چینی ها منجربه تضعیف صنعت خودرو می شوند، من با یک خودروساز خصوصی همکاری می کردم. در چهار مدل خودرو مونتاژی، چهار نوع برف پاک کن گذاشته بودند که حتی یک واشرشان هم مشترک نبود. این سیاست نشان می دهد که چینی ها طوری بازی می کنند که داخلی سازی صرفه نداشته باشد. وقتی می خواهید قطعه ای را داخل تولید کنید، قیمت را آن قدر پایین می آورند که سرمایه گذاری بی فایده شود. برعکس، برای قطعاتی که تولیدشان داخل ممکن نیست، آن قدر قیمت را بالا می برند که اصلا سرسام آور شود. یعنی عملا راه بومی سازی را می بندند.
* چگونه می توان وضعیت فعلی صنعت خودرو را بهبود داد؟ آیا باید تغییری در سیاستگذاری انجام شود؟
سال ها پیش روی شش مدل خودرو کار کردم، توانستم ۷۵ تا ۸۰ درصد قطعات را مشترک سازی کنم. اگر خودروسازان قبول کنند، می توانیم به سمت طراحی بومی برویم، مشکل اینجاست که مسئولی باید در این خصوص تصمیم جدی بگیرد. معتقدم باید یک تصمیم گیر قاطع و شجاع در راس صنعت خودرو باشد، کسی که نه در دولت کوتاه مدت تغییر کند، نه تحت فشار واردکنندگان و مونتاژکاران کوتاه بیاید. صنعت قطعه سازی ایران صد در صد آمادگی این موضوع را دارد که نیاز خودروسازان را تامین کند. اما باید برنامه ریزی باشد و فقط یک مسئول مسیر را مشخص کند.
برخی می گویند خودروهای داخلی قدیمی هستند و تغییرات شان سطحی است، نظر شما چیست؟
در صنایع خودروسازی جهانی و بازارهای بین المللی نیز خودروسازان فیس لیفت محصولات شان را انجام می دهند، در کشور نیز پراید به تیبا و نهایتا کوییک، سمند به سورن و دنا، پژو۲۰۶ نیز به رانا تغییر ظاهر دادند. همین مورد نشان داد که تغییر پلتفرم کامل لازم نیست. مهم این است که طراحی و تولید را در اختیار بگیریم، نه اینکه وابستگی شدید به خارج از کشور داشته باشیم.
