جزئیات جدید از نحوه تعیین قیمت خرید تضمینی گندم

به گزارش اکونگار به نقل از ایسنا، پس از ماه‌ها انتظار و بحث‌های فراوان، نرخ خرید تضمینی گندم اعلام شد. این نرخ برای گندم درجه یک ۲۹ هزار و ۵۰۰ تومان و برای گندم درجه دو ۲۷ هزار و ۵۰۰ تومان تعیین شده است در برنامه روی خط خبر، شبکه خبر عطالله هاشمی، رئیس بنیاد گندمکاران و عزیز کریمی، مدیر کل دفتر غلات و محصولات اساسی وزارت جهاد کشاورزی از احتمال بازنگری در نرخ خرید تضمینی گندم و چالش‌های پرداخت مطالبات سخن گفتند و بر امکان بازنگری آن در صورت بروز شرایط غیرعادی اقتصادی در ماه‌های آینده تأکید کردند.

رئیس بنیاد ملی گندمکاران، گفت: وزیر جهاد کشاورزی به عنوان رئیس شورا این نرخ را باید به صورت رسمی اعلام شود، که پیش‌بینی می‌شود تا سه‌شنبه انجام شود.

باقی‌مانده مطالبات گندمکاران کی پرداخت می‌شود؟

جزئیات نرخ‌گذاری و تأخیر در اعلام

نرخ اعلام شده در واقع مصوبه رسمی شوراست و به زودی قابل تغییر نیست. با این حال، یک مکانیزم در دستورالعمل اجرایی شورای قیمت‌گذاری گنجانده شده است که در شرایط غیرعادی، مانند افزایش تورم یا هزینه‌های تولید، امکان تجدید نظر در قیمت گندم در هر لحظه وجود دارد. این تجربه در سال‌های گذشته، از جمله ۱۴۰۱ و ۱۴۰۲، سابقه داشته است که نرخ قبل از برداشت تغییر کرده است.

آقای هاشمی با اشاره به سابقه تأخیر در اعلام قیمت‌ها، تأکید کرد که مهلت قانونی اعلام نرخ خرید تضمینی تا پایان تیرماه است. معاونت برنامه‌ریزی و اقتصادی وزارت کشاورزی برنامه‌ریزی کرده بود که قیمت‌ها تا بیستم تیرماه اعلام شود، اما به دلیل "اتفاق جنگ ۱۲ روزه و اتفاقاتی که پیامد آن افتاد"، این امر به تأخیر افتاد. آقای کریمی نیز تأیید کرد که اگرچه محاسبات تخصصی قیمت گندم در اردیبهشت ماه انجام شده بود، اما تصمیم‌گیری نهایی در جلسه شورای قیمت‌گذاری در تاریخ ۲۱ مهرماه به نتیجه رسید.

برنامه‌های خرید و نگرانی از سود متعارف

آقای کریمی گفت: نرخ کنونی (۲۷،۵۰۰ تا ۲۹،۵۰۰ تومان) برای سال زراعی ۱۴۰۵ است و عملیات خرید بر اساس این نرخ از ابتدای سال آینده (فروردین ماه) در مناطق گرم کشور آغاز خواهد شد و شش ماه به طول می‌انجامد.

با وجود تعیین نرخ، رئیس بنیاد ملی گندمکاران، گفت: قیمت تمام شده محاسبه شده اعضای بخش خصوصی در کمیسیون‌های تخصصی شورای قیمت‌گذاری بیش از ۳۰ هزار تومان بوده است. آقای هاشمی افزود که نرخ اعلام شده کنونی، هزینه تمام شده تولید به علاوه سود متعارف را به طور کامل پوشش نمی‌دهد. وی ابراز امیدواری کرد که با تأمین نهاده‌هایی، چون بیش از ۴۲۰ هزار تن انواع بذور اصلاح شده و کود‌های ازوته، فسفاته و پتاسه، کشاورزان فصل زراعی را آغاز کنند.

چالش همیشگی پرداخت مطالبات و مقابله با دلالان

یکی از چالش‌های اصلی که در این گفت‌و‌گو مورد توجه قرار گرفت، تأخیر در پرداخت مطالبات کشاورزان بود. براساس قانون، دولت موظف است مطالبات گندمکاران را ۴۸ ساعت پس از تحویل گندم کشاورز به مراکز خرید پرداخت کند و در صورت تأخیر، باید دیرکرد بر اساس نرخ سود بانکی کوتاه مدت پرداخت شود.

آقای کریمی اشاره کرد که امسال ۱۶۰ همت برای پرداخت بهای گندم کشاورزان نیاز بود که بیش از ۹۸ درصد آن پرداخت شده است.

با این حال، آقای هاشمی تأکید کرد که در حال حاضر رقم قابل توجهی از مطالبات کشاورزان به بهانه موضوع بیمه فراگیر و پرخطر گندم توسط سازمان هدفمندسازی بلوکه شده است. این تأخیر در پرداخت مطالبات باعث می‌شود بخشی از گندم به‌جای خرید دولت، به سمت دلالان و واسطه‌ها سوق پیدا کند.

وی افزود: برای خرید تضمینی از کشاورزان خرد و جلوگیری از نفوذ دلالان، شرکت بازرگانی دولتی (GTC) به عنوان مجری خرید و سازمان تعاون روستایی به عنوان مباشر خرید فعالیت می‌کنند. سازمان تعاون روستایی در کوچک‌ترین مقیاس (حتی ۵۰۰ کیلوگرم) از طریق اتحادیه شرکت‌های تعاونی روستایی اقدام به خرید می‌کند تا گندم خوراکی به سمت نهاده‌های دام و طیور سوق پیدا نکند.

سیاست‌های جایگزین برای خرید تضمینی

آقای کریمی درباره سیاست‌های جایگزین برای خرید تضمینی گفت: دولت به طور جدی به دنبال روش‌های جایگزین برای سیاست خرید تضمینی در درازمدت است. دلیل این امر، حجم بالای نقدینگی مورد نیاز و تفاوت زیاد بین نرخی است که دولت گندم را از کشاورز می‌خرد و نرخی که آرد را در اختیار نانوایی‌ها قرار می‌دهد.

وی افزود: راهکار‌های جایگزین شامل معرفی گندم کشاورزان در بورس برای خریداری و همچنین خرید مستقیم صنف و صنعت (مانند کارخانجات آرد و ماکارونی) است. چالش حساس در این تغییر سیاست، بحث یارانه نان است که نیازمند تصمیمات بالادستی است.

آقای هاشمی در جمع‌بندی نهایی از دولت و نهاد‌های دولتی خواست که قول‌های داده شده درباره تسهیلات سهل‌الوصول و تأمین نهاده‌ها را به موقع عملیاتی کنند تا کشاورزان بتوانند با اطمینان خاطر فصل زراعی خود را شروع نمایند.