ارزپاشی و مقاومت بانک مرکزی در برابر واقعیت‌های اقتصادی/ پیش‌بینی قیمت دلار تا پایان سال

به گزارش اکونگار،نرخ ارز طی یک ماه اخیر و همزمان با تایید فعال‌سازی مکانیسم ماشه روند صعودی در پیش گرفته و قیمت دلار به سقف‌های جدید دست یافته است. 

همزمان با التهاب شدید بازار ارز و جهش سنگین قیمت دلار، بانک مرکزی با تزریق ارز به بازار سعی در سرکوب قیمت‌ها داشت. این درحالی است که ارزپاشی و کنترل بازار سیاست‌ها شکسته خورده‌‌ای است که همچنان از آن استفاده می‌شود. 

کامبیز لعل، کارشناس اقتصادی در گفت‌وگو با خبرنگار اکونگار درخصوص تاثیر ارزپاشی برای مدیریت قیمت دلار در بازار، بیان کرد: از اوایل دهه ۷۰ که یک تورم ۵۰ درصدی را شاهد بودیم و فشار برای افزایش قیمت ارز در جامعه وجود داشت، بانک مرکزی همین استراتژی‌ را داشته و در تمام سال‌های بعد هم همین کار را انجام داده است. عملا شاهد کار دیگری از بانک مرکزی نبوده‌ایم. ظاهرا از تمام سیاست‌های پولی و ارزی که در اقتصاد کلان تمام کشورهای دنیا مرسوم است، بانک مرکزی همین یک کار را بلد است. ارزپاشی می‌کند، یک مدت التهاب بازار می‌خوابد. فارغ از این که این قیمت ارز پشت سر خودش یک جریان تقاضا دارد و تا زمانی که آن جریان تقاضا به نتیجه نرسد و برآورده نشود، این فشار برای افزایش قیمت وجود دارد.

لعل توضیح داد: متاسفانه همیشه به جای این که مسئله را حل کنیم، دنبال این هستیم که صورت مسئله را پاک کنیم. فکر می‌کنیم با پاک کردن صورت مسئله، مسئله حل می‌شود، در حالی که هیچ‌ وقت این اتفاق نیفتاده و همواره این فشار تقاضا و فشار قیمتی بعد از مدتی که ارزپاشی تمام می‌شود دوباره برمی‌گردد و مجبور می‌شوند سیاست افزایشی قیمت را به صورت یا پلکانی یا ناگهانی اعمال کنند.

وی در ادامه گفت: این حجم از مقاومت یک نهاد به اسم بانک مرکزی در مقابل واقعیت‌های اقتصادی جامعه در تاریخ علم اقتصاد بی‌نظیر است. نه تنها در حوزه اقتصاد، این حجم از مقاومت در مقابل فهمیدن واقعیت‌ها برای هر نهاد دیگری در هر کشوری دیگر امکان ندارد. بانک مرکزی اصرار به تصمیمات خود دارد و مشخص نیست که چه مقدار از منابع کشور باید نابود شود تا سیاست‌گذار متوجه اشتباهات خود شود. نزدیک به سه دهه است که سیاست‌گذاری اشتباه در حوزه نرخ ارز انجام می‌شود.

این کارشناس اقتصادی توضیح داد: وقتی یک تقاضا برای یک مسئله وجود دارد، این تقاضا می‌تواند روانی یا ناشی از فشارهای تورمی و یا ناشی از نیاز بخش تولیدی و بخش مصرفی جامعه برای خرید ارز و واردات باشد. اگر ما فقط بخواهیم به صورت دستوری قیمت بازار را کنترل کنیم، به این معنا که از محل منابع عمومی بخشی را تبدیل به ارز کنیم و ارز را با قیمت‌های پایین‌تر به بازار تزریق کنیم تا بتوانیم به یک قیمت دستوری برسیم. در واقع منافع بخش عمده‌ای از مردم کشور که نمی‌توانند در بازار مداخله کنند و ارز را با قیمت‌های پایینی که بانک مرکزی به بازار تزریق می‌کند، بخرند، از جیب‌شان خارج می‌شود و وارد جیب کسانی می‌شود که آن ارز را به دست می‌آورند. در این شرایط بانک مرکزی از جیب همه مردم ایران به نفع جیب بخش اندکی که امکان خرید آن ارز را با قیمت‌های دستوری پایین‌تر دارند، مالیات‌ستانی می‌کند.

به گفته وی، در چنین وضعیتی برای عده‌ای رانت ایجاد می‌شود و بانک مرکزی هم می‌داند این فرآیند موفق نیست و بعد از چند روز دوباره شاهد همان قیمت‌های بالا خواهیم بود؛ چرا که عوامل موثر بر تقاضا از بین نرفته است. در شرایطی که همه بازارهای سرمایه ایران دچار مشکل و رکود شده‌اند، هر کسی که سرمایه و پول دارد می‌تواند از این ارزپاشی موقت بانک مرکزی استفاده کند و بعدا این ارزها را به قیمت‌های بالاتر بفروشد.

پیش‌بینی قیمت دلار تا پایان سال

لعل در مورد احتمال افزایش قیمت دلار نیز گفت: با شرایط موجود قیمت ارز روند صعودی خواهد داشت، اما پیش‌بینی این که دقیقا به چه نرخ‌هایی برسد کار سختی است. براساس انتظارات تورمی که در جامعه وجود دارد، رکود بازارهای دیگر، شرایط سیاسی اقتصادی کشور، منطقه، جهان و اتفاقاتی که در شرف وقوع است به نظر نمی‌رسد در کوتاه‌مدت و میان‌مدت فشارهای افزایش قیمت دلار کاهش پیدا کند.

وی در مورد پیش‌بینی‌ها درخصوص دلار 200 هزار تومانی نیز گفت: رسیدن به این نرخ تا پایان سال کمی سخت است. اما اقتصاد ایران نشان داده که کارهای نشدنی را به راحتی می‌تواند انجام دهد. متاسفانه سیاست‌گذاری اقتصادی در کشور ما چندان بر اساس منطق اقتصاد پیش نمی‌رود. هرچقدر سیاست‌های اقتصادی نادرست باشد، امکان تصور تحقق نرخ‌های بالاتر برای نرخ دلار راحت‌تر می‌شود. بانک مرکزی ممکن است به طوری در بازار ارز مداخله کند که ناگهان دست خودش را خالی کند و دیگر امکان کنترل بازار نداشته باشد.