«اکونگار» در گزارشی تحلیل می‌کند؛
خلاء مهارت‌آموزی ریشه بیکاری در ایران / مهارت بهتر است یا مدرک؟
بعد از گذر از تجربه‌های تئوری برای بهبود فضای اشتغال و کسب و کار به‌نظر همه متوجه شده‌اند که آنچه برای توسعه نیاز خواهد بود مهارت است نه مدرک.
به‌گزارش اکونگار: با ورود به عصر مدرن و فاصله گرفتن از مفاهیم آکادمیک که به‌نوعی مدرک‌گرایی را در دستور کار قرار داده بود حالا رفته رفته بسیاری از واحدهای اقتصادی به جهت بهره‌گیری از مدل‌های آموزش مهارت متناسب با نیاز بازار به «آموزش مهارتی» روی آورده‌اند تا از این طریق نیروهای خود را در کنار آموزش‌های سنتی به فراگیری آموزش‌های مهارتی ترغیب کنند و بهره‌وری بنگاه خود را ارتقا دهند. هرچه سطح مهارت نیروی کار افزایش یابد در جلوگیری از «حوادث ناشی از کار» و «آسیب‌های شغلی» موثر است و کارگران ماهر با انگیزه بیشتری به تولید و کار در کارخانه‌ها می‌پردازند و البته از درآمد بیشتری هم برخوردار خواهند شد.
با توسعه و گسترش مهارت آموزی در سطح جوامعی مانند ایران که عمدتا با چالش بیکاری دست و پنجه نرم می‌کنند، می‌توان بستر ایجاد اشتغال و ورود به بازار کار برای کارجویان و دانشگاهی‌های بی‌کار فراهم کرد. باید به این نکته هم اشاره کنیم که در حال حاضر بخش عمده‌ای مشکل اشتغال در کشور ناشی از فقدان مهارت است و افرادی که دوره‌های مهارتی را گذرانده باشند سریع‌تر جذب بازار کار می‌شوند. توجه داشته باشید که بنا به‌گفته یکی از معاون‌های وزیر کار عامل عهده بیکاری 18 میلیون زن عدم مهارت آموزی است و همچنین به دیگر خلاء‌های مهارت‌آموزی سخن به میان می‌آورد. در ادامه این گزارش به چالش‌های مهارت‌آموزی و اهمیت این حوزه خواهیم پرداخت.
تجربه کشورهای پیشرفته
نگاه به نظام طبقه‌بندی مشاغل در کشورهای پیشرفته نشان می‌دهد که در فهرست مهارت‌های مورد نیاز برای پیشرفت در بسیاری از شغل‌های تخصصی، مهارت (عمومی و تخصصی) بیش از مدرک تحصیلی می‌تواند مسیر را همواره‌تر کند. در کشورهای توسعه‌یافته افراد جویای کار پیش از تحصیل در دانشگاه‌ها، دوره‌های مهارتی را طی می‌کنند زیرا آموزش‌های مهارتی بستر ورود آنها به بازار کار را آسان‌تر می‌کند در ایران اما همچنان چالش‌هایی برای پایین نگه‌داشتن انگیزه مهارت آموزی همچنان وجود دارد که از جمله آنها می‌توانیم به محدودیت‌های مهارت‌آوزی، دستمزد‌پایین، حقوق‌های اولیه که به مطالبه تبدیل شده است و ... اشاره کنیم.
جذب نیروها با اولویت مهارت
«غلامحسین محمدی»، معاون وزیر کار و و رییس سازمان آموزش فنی‌وحرفه‌ای در مورد اهمیت مهارت‌آموزی کارگران به خبرگزاری دانشجویان ایران گفت: «امروز نوع نگاه کارفرمایان به نیروی کارتغییر کرده و بیشتر کارفرمایان به دنبال نیروی کار ماهر هستند. در بیش از ۷۰ درصد شرکت‌ها استخدام افراد براساس توانایی آنها در مهارت‌های جدید انجام می‌گیرد و ارتقای مهارت نیروی کار جزو اولویت‌های عموم کارفرمایان به شمار می‌رود. سرمایه‌گذاری روی نیروی کار ماهر در کشور هنوز نهادینه نشده و آموزش مهارتی نیروی کار مورد توجه جدی قرار نگرفته است. اگر به‌دنبال افزایش بهره‌وری و کیفیت تولید هستیم باید روی تربیت نیروی انسانی ماهر و آموزش آن سرمایه‌گذاری کنیم و بین نیازهای آموزشی و نیازهای بازار کار انطباق به وجود آوریم.»
مهارت عامل بیکاری 1ونیم میلیون‌نفر
محمدی در ادامه مشارکت بخش خصوصی را در آموزش مهارت‌های نوین ضروری خواند و گفت: «مشارکت کارفرمایان و بخش خصوصی در زمینه ارائه آموزش‌های نوین مهارتی لازم است زیرا دولت به‌تنهایی نمی‌تواند نیاز روزافزون بازار کار را پاسخ دهد. ۹۰ درصد مهارت‌های مورد نیاز بازار کار در مدارس و دانشگاه‌ها وجود ندارد، این امر را موجب عدم تعادل میان عرضه و تقاضای نیروی کار دانست. سالانه بیش از یک میلیون فرصت شغلی در کشور ایجاد می‌شود ولی به‌دلیل نداشتن مهارت‌های تخصصی نزدیک به یک میلیون و ۵۰۰ هزار نفر متقاضی شغل وارد بازار کار نمی‌شوند. متاسفانه فقدان آموزش مهارتی ایمن موجب افزایش آمار حوادث کار شده است.»
مهارت، عامل بیکاری 18 میلیون کارگر
رییس سازمان آموزش فنی‌وحرفه‌ای در اختتامیه سومین دوره از مسابقات مهارت کارگران گفت: «باز کردن در کارخانه‌ها به روی بانوان موجب جبران فقدان نیروهای صنعتگر می‌شود. درحال حاضر یکی از علل وجود ۱۸ میلیون زن در سن اشتغال، محروم کردن این قشر از جامعه صنعتی کشور است. سالانه ۸۰۰۰ نیروی کار در ایران جان خود را از دست می‌دهند که جامعه کارگری و کارفرمایی باید به این مساله اهمیت بدهند.»
او در همین مورد ادامه داد: «برای توسعه و خلق ثروت چاره‌ای جز سرمایه‌گذاری روی نیروی کار و افزایش توانمندی آن نداریم. منابع طبیعی در جایگاه دوم قرار دارند و توسعه روی بهره‌وری و نیروی کار شکل می‌گیرد.»
