سود پنج کشور از چالش چین و آمریکا

به گزارش «اکونگار» به نقل از بلومبرگ، شش تحلیلگر ارشد این نشریه در اقدامی به تحلیل وضعیت پنج کشوری که از تنش‌های میان چین و آمریکا سود می‌برد، پرداختند.

بلومبرگ بیزینس‌ویک با همکاری بلومبرگ اکونومیکس به بررسی داده‌های تجارت و سرمایه‌گذاری پرداخت و پنج کشور را یافت که در خطوط گسل‌های جدید ژئوپلیتیکی قرار دارند. ویتنام، لهستان، مکزیک، مراکش و اندونزی این کشورها هستند. کشورهای مذکور به عنوان یک گروه، 4 تریلیون دلار تولید اقتصادی در سال 2022 به دست آورده‌اند. سهم آنها از اقتصاد جهان بیشتر از هند و تقریباً به اندازه آلمان یا ژاپن است. علیرغم سیاست‌ها و گذشته‌های بسیار متفاوتشان، آن‌ها تمایلی فرصت‌طلبانه برای به دست آوردن درآمدهای بادآورده اقتصادی با قرار دادن خود به‌عنوان حلقه‌های ارتباطی جدید بین ایالات متحده و چین،  یا چین و اروپا و  یاسایر اقتصادهای آسیایی دارند.

این پنج کشور به هیچ وجه تنها اقتصادهایی نیستند که درگیر شکاف به وجود آمده میان چین و آمریکا شده‌اند، اما موقعیت جغرافیایی و توانایی آنها در تجارت، آنها را به میانبرهایی برای حل این بحران تبدیل کرده است. عملکرد این کشورها بالاتر از توان خود است. آنها 4٪ از تولید ناخالص داخلی جهانی را تشکیل می‌دهند، با این حال آنها اندکی بیش از 10٪ یا 550 میلیارد دلار از تمام سرمایه گذاری‌های به اصطلاح سبز را از سال 2017 جذب کرده اند. بر اساس تجزیه و تحلیل بلومبرگ اکونومیکس، تمام این کشورها شاهد افزایش سرعت تجارت خود با جهان در پنج سال گذشته بوده‌اند.

کشورهایی که حلقه واصله زنجیزه تامین میان آمریکاو چین هستند

اقتصاددانان در بانک‌های بین‌المللی داده‌های بیش از 25000 شرکت را بررسی کردند و متوجه شدند که زنجیره‌های تامین در چند سال اخیر طولانی‌تر شده، زیرا سایر کشورها، به‌ویژه در آسیا، به توقفگاه‌های اضافی در تجارت بین چین و ایالات متحده تبدیل شده‌اند. شرکت‌هایی که زنجیره‌های تامین را از چین دور می‌کنند، اغلب تولید را به کشورهایی منتقل می‌کنند که اقتصادشان در حال حاضر به شدت با چین ادغام شده است، مانند ویتنام. مکزیک، جایی که سرمایه‌گذاری تولیدکنندگان چینی در سال‌های اخیر به طرز چشمگیری افزایش یافته است. این کشورها در حال تبدیل شدن به یک حلقه مهم در تجارت ایالات متحده و چین است. بنابراین این موضوع چندان مهم نیست که اقتصاد ایالات متحده و چین در حال جدا شدن است، بلکه آنها فقط در مکان‌های مختلف با هم جفت می‌شوند.

ضربه شدید بر پیکر اقتصاد جهان

تحلیلگران اقتصادی می‌گویند، وضعیت فعلی بدان معنا نیست که همه چیز خوب است. حتی اگر در این دوره جدید برندگانی وجود داشته باشد، اقتصاددانان هشدار می‌دهند که ضربه کلی به پیکر رشد جهانی از اختلال در جریان سرمایه‌گذاری و تجارت منفی وارد می‌شود. در این بحران کشورهای فقیر بیشتر از کشورهای ثروتمند متضرر خواهند شد. برای مصرف‌کنندگان و بانک‌های مرکزی، یکی از عوارض جانبی ناخوشایند، گران‌تر شدن کالاها در نتیجه تورم مداوم خواهد بود، زیرا به هم ریختگی زنجیره‌های تامین هزینه‌های تولید را افزایش می‌دهد.

نقش پررنگ ویتنام در زنجیزه‌های تامین

نقش ویتنام به‌عنوان یک اقتصاد رابط در سال‌هایی که دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور سابق ایالات متحده تعرفه‌های گمرکی بر کالاهای چینی وضع کرد و شیوع بیماری کرونا، بر زنجیره‌های تامین بیشتر شد.

ویتنام با ترکیبی از هزینه‌های پایین نیروی کار، روند رو به رشد زیرساخت‌ها و فهرستی از قراردادهای تجاری در حال گسترش به میزبانی از تامین‌کنندگان اپل، تبدیل شده است.

روند انتقال تولید محصولات الکترونیکی از چین به ویتنام از ده سال پیش آغاز شده، اما در دو سال اخیر این روند به شدت رو به افزایش بود.

داده‌های آماری نشان می‌دهد که یک سوم از صادرات ویتنام به ایالات متحده می‌رود و در حالی که چین بزرگترین تامین کننده مواد برای تولیدکنندگان ویتنامی است و برای آنها از ماشین آلات گرفته تا مواد اولیه پوشاک را تامین می‌کند.

ویتنام در ماه سپتامبر به طور رسمی روابط خود را با ایالات متحده ارتقا داد و روابط آنها به یک "مشارکت استراتژیک جامع" تغییر یافت. رابطه میان آمریکا و ویتنام، وضعیتی دیپلماتیک است که قبلاً برای افراد معدودی از جمله چین و هند محفوظ بود. ایالات متحده همچنین در ماه سپتامبر شراکتی را برای کمک به ویتنام برای توسعه صنعت نیمه هادی نوپای خود ایجاد کرد.

محصولات الکترونیکی، 32 درصد از کل صادرات ویتنام را در سال 2022 به خود اختصاص داده که تقریباً دو برابر یک دهه قبل است. این صنعت تا ژوئن 2022 1.3 میلیون کارگر داشت. مقامات ویتنامی مطمئن هستند که این ارقام تا پایان سال 2023 بیشتر هم شده است.

لهستان قطب تولید خودروهای الکترونیکی؟

هنگامی که دولت لهستان سال گذشته اعلام کرد که این کشور در حال ساخت  خودروهای الکتریکی به نام Izera است، یک سیگنال واضح به بازار خودروهای برقی ارسال شد این کشور به دنبال تبدیل شدن به قطب تولید خودروسازان اروپای غربی است.  شرکت دولتی ElectroMobility Poland در سال 2022 قراردادی را با گروه هلدینگ جیلی چین برای تامین فناوری این پروژه امضا کرد. تولید یک مدل هاچ بک و یک SUV قرار است در پایان سال 2025 در کارخانه واقع در قلب معدن زغال سنگ سیلزیا آغاز شود.

لهستان در حال حاضر پیوندهای تثبیت شده‌ای با صنعت خودروسازی اروپا دارد و غول هایی مانند Volkswagen AG و Mercedes-Benz Group AG در حال ساخت کارخانه‌هایی برای تولید خودروهای الکتریکی در این کشور هستند. به همین دلیل سرمایه گذاری خارجی در سال‌های اخیر افزایش یافته، به طوری که بخش قابل توجهی از 125.1 میلیارد دلار سرمایه گذاری سبز که از سال 2017 جذب کرده است، از کشورهای خارج از اروپا بوده است.

لهستان در رتبه بندی جهانی تولید باتری خودروهای برقی پس از چین در رتبه دوم قرار دارد و میزبان شرکت‌هایی مانند LG Chem Ltd، Northvolt AB، SK Innovation Co و Umicore SA است. محموله‌های باتری‌های لیتیوم یون ساخت لهستان در مجموع 38 میلیارد زلوتی (8.9 میلیارد دلار) درآمد برای این کشور داشت. بر اساس داده‌های رسمی، معادل 2.4 درصد از کل صادرات این کشور است.

تکثیر کارخانه‌های باتری لهستان با جهش واردات مواد خامی مانند گرافیت از چین همراه بود. ارزش صادرات چین به لهستان از سال 2017 تاکنون 112 درصد افزایش یافته و به 38.2 میلیارد دلار در سال گذشته رسیده است.

وابستگی به مواد چینی به طور گسترده به عنوان یک آسیب پذیری بالقوه برای صنعت نوپای خودروهای برقی اروپا در نظر گرفته می‌شود. همچنین اروپا تحت حمله موجی از واردات خودروهای پلاگین چینی با قیمت پایین‌تر قرار دارد.

مکزیک، مسیر جانبی چین به ایالات متحده

امسال مکزیک به عنوان بزرگترین صادرکننده کالا به آمریکا بود. اما این همه داستان را نشان نمی‌دهد که چگونه رابطه اقتصادی مکزیک با آمریکا در حال تغییر است. از سال 2017، ارزش واردات مکزیک از چین از نظر اسمی سریعتر از صادرات این کشور به ایالات متحده رشد کرده است.

این رشد به این دلیل است که بسیاری از تولیدکنندگانی که کارخانه‌های خود را در ایالت‌های مرزی مکزیک افتتاح می‌کنند، شرکت‌های چینی هستند و همه چیز از قطعات خودرو گرفته تا مبلمان را با تمرکز بر بازار ایالات متحده می‌فروشند. انجمن پارک‌های صنعتی خصوصی مکزیک در اوایل سال جاری از اعضای خود نظرسنجی کرد و دریافت که انتظار می‌رود طی دو سال آینده، از هر پنج کسب‌وکار جدیدی که فروشگاه راه‌اندازی می‌کنند، یک نفر چینی باشد.

به ثمر نشستن پیمان‌های تجاری آزاد در مراکش

مراکش که بزرگترین ذخایر فسفات جهان را در خود جای داده، در حال تبدیل شدن به یک بازیگر مهم در تحول صنعت خودروی جهانی است. این ماده معدنی یک عنصر کلیدی در باتری‌های لیتیوم،آهن و فسفات (LFP) است در انواع سلول‌های قابل شارژ با رشد سریع که در خودروهای الکتریکی مورد استفاده قرار می‌گیرند، کاربرد دارد.

صنعت خودرو در این کشور وضعیت رو به رشدی دارد و کارخانه‌های متعلق به رنو SA و Stellantis NV روزانه هزاران خودرو تولید می‌کنند که توسط ده‌ها تامین‌کننده آمریکایی پشتیبانی می‌شوند.

روابط تجاری قوی مراکش با اروپا و ایالات متحده، همراه با نگاه استقبال کننده از سرمایه گذاری مستقیم خارجی، این کشور را به مکانی تبدیل کرده که در آن شرکت‌هایی که در هر دو طرف شکاف رو به رشد ایالات متحده و چین قرار دارند، می‌توانند باهم به آسانی رقابت یا همکاری کنند.

در پایان سال 2022، مراکش شاهد 15.3 میلیارد دلار پروژه‌های جدید کارخانه سبز با سرمایه‌گذاری سرمایه‌گذاران خارجی بود، تقریباً به اندازه مجموع پنج سال قبل.

سرمایه‌گذاری خودروسازان آمریکایی در اندونزی

اندونزی از شرکت‌های آمریکایی و چینی خواست تا برای تحقق دیدگاه رئیس جمهور خود مبنی بر ایجاد یک زنجیره تامین کامل خودروهای برقی به آنها کمک کنند. تسلا و فولکس واگن برای ایجاد تعادل در سلطه شرکت‌های چینی در پالایش نیکل و ساخت باتری دعوت به سرمایه گذاری شده‌اند. در ماه مارس، شرکت فورد موتور قراردادی را با شرکت چینی ژجیانگ هوایو کبالت و شرکت Vale SA برزیل امضا کرد تا عرضه نیکل، فلزی که در تولید باتری‌های برقی استفاده می‌شود، متوقف شود.