«اکونگار» تاثیر فعالسازی مکانیسم ماشه بر معیشت کارگران را بررسی میکند؛
شوک تحریمهای بینالمللی به سفره کارگران/ افت ۴۰درصدی ارزش دستمزدها
بررسیها نشان میدهد که اعمال تحریمهای بینالمللی منجر به از دست رفتن ۴۰درصدی ارزش حقوق و دستمزد کارگران شود.

اکونگار، فهیمه اکبری صحت- همزمان با فعالسازی مکانیسم ماشه و تشدید تحریمها کارگران به عنوان آسیبپذیرترین اقشار جامعه باید فشار اقتصادی بیشتری را تحمل کنند.
درحالی که گفته میشود، تحریمها، با هدف فشار بر دولت ایران، بهطور مستقیم و غیرمستقیم ساختارهای اقتصادی، بازار کار، و معیشت کارگران را تحت تأثیر قرار دادهاند. اما به استناد به دادههای موجود و تحلیلهای اقتصادی، هفت اثر مستقیم تحریمها بر جامعه کارگری ایران باعث فشار مضاعف بر این رکن نظام تولید و بخش مهم جامعه شده است.
براساس آمار رسمی بانک مرکزی تورم عمومی کشور در محدوده ۴۰درصد در نوسان است، اما برخی کالاهای اساسی مانند لبنیات، گوشت قرمز، برنج و میوه تورم بیش از ۱۰۰درصدی را تجربه کردهاند.
درحال حاضر قیمت هرکیلو گوشت قرمز ۷۰۰هزار تا یک میلیون تومان است و هرکیلو برنج ایرانی بیش از ۳۵۰هزار تومان به فروش میرسد.درحالی که دولت وعده افزایش واردات برنج خارجی و کاهش قیمت این محصول را داده است، اما برنج پاکستانی در بنکداریها بین ۹۰تا ۱۲۰هزار تومان است.
واقعیت این است که تحریمها با ایجاد شوکهای ارزی و افزایش نرخ تورم (بهطور متوسط ۴۰ درصد در سالهای اخیر طبق دادههای مرکز آمار ایران)، ارزش واقعی دستمزدها را بهشدت کاهش دادهاند. حداقل دستمزد ماهانه کارگران در همه این سالها پائینتر و کمتر از خط فقر برآورد شده کشور است، این شکاف عمیق، کارگران را در معرض فقر شدید قرار داده و توانایی آنها برای تأمین نیازهای اولیه را محدود کرده است.
1. کاهش قدرت خرید کارگران
تحریمها معمولاً به کاهش ارزش پول ملی و افزایش نرخ تورم منجر میشوند. این افزایش قیمتها به ویژه بر کالاهای اساسی تأثیر میگذارد و در نتیجه کارگران که معمولاً با درآمد ثابت یا کم درآمد زندگی میکنند، قدرت خرید خود را از دست میدهند. این وضعیت باعث میشود که کارگران نتوانند نیازهای اولیه خود مانند غذا، مسکن، حمل و نقل و بهداشت را به راحتی تأمین کنند.
2. افزایش بیکاری
تحریمها با کاهش تولید و محدودیت در دسترسی به مواد اولیه و فناوریهای مورد نیاز صنایع مختلف، میتوانند به کاهش تولید و به تبع آن، افزایش بیکاری منجر شوند. در نتیجه، بسیاری از کارگران ممکن است شغل خود را از دست بدهند. در شرایط تحریمی، شرکتها و صنایع بزرگ به دلیل مشکلات مالی ممکن است کاهش پرسنل داشته باشند و یا به تعطیلی برسند.
3. کاهش دستمزدها
در دورههای تحریمی، کارفرمایان ممکن است برای مقابله با مشکلات مالی و افزایش هزینهها، دستمزد کارگران را کاهش دهند یا از پرداخت حقوق منظم خودداری کنند. از طرفی، به دلیل کاهش تقاضا برای نیروی کار ماهر، برخی کارگران مجبور به پذیرش شرایط کاری بدتر و دستمزدهای پایینتر خواهند شد.
4. ضعف در سیستم تأمین اجتماعی
تحریمها ممکن است باعث کاهش منابع دولت برای ارائه خدمات رفاهی و تأمین اجتماعی شوند. در نتیجه، کارگران که از این خدمات برای تأمین سلامت، بیمه بیکاری، بازنشستگی و سایر مزایا استفاده میکنند، ممکن است از این حمایتها محروم شوند و زندگی دشواری را تجربه کنند.
5. کاهش سرمایهگذاری و رشد اقتصادی
یکی از تأثیرات عمده تحریمها، کاهش سرمایهگذاری خارجی و داخلی است. بدون سرمایهگذاری مناسب، رشد اقتصادی کند شده و فرصتهای شغلی کاهش مییابد. این امر به طور مستقیم بر کارگران تأثیر منفی میگذارد، زیرا صنایع و کارخانهها قادر به رشد و توسعه نخواهند بود و به تبع آن نیاز به نیروی کار کاهش مییابد.
6. افزایش هزینههای زندگی
در شرایط تحریمی، قیمت کالاهای اساسی، از جمله مواد غذایی، سوخت و خدمات افزایش مییابد. این امر باعث میشود که کارگران برای تأمین نیازهای روزمره خود با مشکلات زیادی مواجه شوند و در نتیجه فشار اقتصادی زیادی را تحمل کنند.
7. مهاجرت نیروی کار ماهر
در اثر شرایط سخت اقتصادی و بیکاری، بسیاری از کارگران ماهر و متخصص ممکن است تصمیم به مهاجرت بگیرند تا در کشورهای دیگر با شرایط بهتر زندگی کنند. این پدیده که به "فرار مغزها" معروف است، نه تنها به کاهش توانمندیهای اقتصادی کشور میانجامد، بلکه کارگران باقیمانده نیز با کمبود نیروی متخصص روبرو خواهند شد.