رئیس انجمن داروسازان تهران در گفت‌وگو با«اکونگار» مطرح کرد
بحران دارو؛ سه روایت تکان‌دهنده از بی‌کفایتی مسئولان/پیش بینی افزایش ۴۰ درصدی قیمت دارو
درکوران بحران اقتصادی کشور، بازار دارو نیز مانند سایر بخش‌ها، دچار تلاطم و آشفتگی شده است.
اکونگار، شیلان تاج الدینی، کمبود نقدینگی، گرانی سر سام‌آور دارو و مشکلات ساختاری، بیماران و داروخانه‌ها را در وضعیتی دشوار قرار داده است. با این شرایط احتمال افزایش قیمت دارو دست کم تا 40 درصد وجود دارد.
بازار دارو در آتش بحران
در این گزارش به سه روایت از از بخش های مختلف در صنعت دارو می پردازیم. روایت اول به بیماران به‌خصوص بیماران خاص برمی‌گردد که در انتظار دارو هستند، روزها و شب‌ها را به امید بهبودی سپری می‌کنند، اما دارو در داروخانه‌ها کمیاب است. روایت دوم داروخانه‌دارانی هستند که از بیمه ها طلب زیادی دارند و با افزایش نرخ دلار وهزینه‌های تولید هم روبرو هستند و بیماران را گاه دست خالی روانه می‌کنند. روایت سوم نیز مربوط به داروسازان است که به آنها وعده‌هایی داده شد، اما محقق نشده؛ وعده‌هایی در مورد تأمین اعتبار، پرداخت مطالبات و حمایت از بخش دارو.
پیش بینی نگران کننده برای تورم و نقدینگی؛ در آستانه ۱۰ هزار هزار میلیارد تومان
این سه روایت، تصویری از بحران دارو در ایران را به نمایش می‌گذارند. در این میان، بیماران و داروخانه‌داران قربانیان اصلی این بحران هستند. بیمارانی که به دارو نیاز دارند، اما نمی‌توانند آن را تهیه کنند، و داروخانه‌دارانی که با مشکلات مالی روبرو هستند و نمی‌توانند به بیماران خدمت ارایه دهند.
اما سخنان رئیس انجمن داروسازان تهران، پرده از حقایق تکان‌دهنده‌ای برمی‌دارد و ابعاد جدیدی از این بحران را روشن می‌سازد.
او با تشریح ابعاد مختلف این بحران، از مطالبات معوق داروخانه‌ها از بیمه‌ها و سازمان هدفمندی یارانه‌ها سخن می‌گوید و تاثیر آن بر دسترسی بیماران به دارو را بررسی می‌کند. از وعده‌های محقق نشده طرح دارویار تا کسری‌های پیاپی بودجه، همگی نشان از وضعیت وخیم بازار دارو در ایران دارند.
کمبود نقدینگی؛ بزرگترین چالش
بهمن صبور، رئیس انجمن داروسازان تهران، در گفت و گو با «اکونگار» کمبود نقدینگی را بزرگترین چالشی می‌داند که داروخانه‌های کشور را تهدید می‌کند او با تشریح ابعاد مختلف این بحران و تاثیر آن بر دسترسی بیماران به دارو می‌گوید: مطالبات ما از بیمه‌ها و سازمان هدفمندی یارانه‌ها هنوز پرداخت نشده است. قرار بود سازمان هدفمندی یارانه‌ها پرداخت‌های برخط داشته باشد، اما این اتفاق نیفتاد و پرداخت‌ها مانند بیمه‌های پایه، ۵ تا ۶ ماه طول می‌کشد. این مساله باعث شده بدهی به داروخانه‌ها به ارقام بسیار بالایی برسد و توان خرید دارو آنها کاهش یابد. این کمبود نقدینگی، منجر به کمبود برخی داروها، به ویژه داروهای خاص، شده؛ داروها وجود دارند، اما ما توان خرید آنها را نداریم.
او با اشاره به طرح دارویار گفت: با اجرای طرح دارویار، ارز دارو تا حدودی آزاد شد و قیمت برخی داروها، مانند داروهای خاص، به شکل قابل توجهی افزایش یافت. برای مثال، دارویی که ۵ میلیون تومان بود، به ۶۰ میلیون تومان رسید. دولت وعده داده بود که مابه‌التفاوت قیمت را در قالب طرح دارویار پرداخت کند، اما این وعده محقق نشد.
کسری ۵۰ همتی دارو و کسری‌های پیاپی
صبور در ادامه به بودجه دارویار و کسری‌های پیاپی آن اشاره می‌کند و می‌افزاید: اگر بر اساس بودجه حساب کنیم، بودجه سال ۱۴۰۳ برای دارویار ۷۴.۵ همت بوده است. طبق قانون، باید یک دوازدهم آن پرداخت می‌شد. در 10 ماهه سال گذشته که باید ۶۲ همت پرداخت می‌شد، اما فقط ۳۴ همت پرداخت شده و با ۵ همت پرداختی اخیر، مجموع پرداختی‌ها به ۳۹ همت رسیده است.
او ادمه می‌دهد: در سال ۱۴۰۲ نیز، برای طرح دارویار ۶۹ همت در نظر گرفته شده بود، اما در پایان سال، فقط ۳۴ همت پرداخت شد و ۳۵ همت دیگر معلق ماند؛ در واقع ما با کسری ۳۵ همتی وارد سال 1404 شدیم.
رئیس انجمن داروسازان تهران عنوان می‌کند: از ۳۹ همت پرداختی سال قبل، ۱۵ همت مربوط به تسویه سال ۱۴۰۲ بوده و در واقع، میزان مطالبات پرداخت شده برای سال گذشته ۲۴ همت بوده است که با رقم بودجه (۷۴.۵ همتی) ۵۰ همت عقب هستیم.
صبور در ادامه به بخش اسناد دارویار اشاره می‌کند و می‌گوید: حدود ۵ همت مبلغ سند دارویار است که اگر حداقل 10 ماهه را حساب کنیم، می‌شود ۵۰ همت، اما دولت فقط ۲۹ همت پرداخت کرده است. بنابراین، در این بخش نیز ۲۰ همت دولت همچنان عقب است.
سهم بیمه پایه؛ عقب‌ماندگی ۱۰ همتی در پرداخت‌ها
رئیس انجمن داروسازان تهران در خصوص سهم بیمه پایه نیز می‌گوید: سهم پرداختی‌های بیمه پایه شامل هر سه بیمه، میانگین 2.5 همت در هر ماه است که آن هم حدود ۶ تا ۷ ماه است که پرداخت نشده که ما فرض خوش‌بینانه را 5 ماه درنظر می‌گیریم، که معادل 12.5 همت می‌شود که بازهم من حداقل می‌گویم 10 همت، بنابراین در سهم بیمه پایه نیز ۱۰ همت عقب هستیم. با همه این تفاسیر، دولت بیش از 40 همت در پرداختی‌هایش عقب است و نمی‌توان انتظار داشت وضعیت دارویی کشور خوب شود.
او تاکید می‌کند: اگر این مشکل حل نشود، در سال جاری وضعیت دارویی به مراتب بدتر می‌شود.
بودجه ۱۴۰۴ دارو؛ کسری ۲۰ همتی دوباره
صبور با اشاره به بودجه بخش دارو در بودجه 1404 می‌گوید: بودجه دارو در سال جاری حدود ۸۵ همت در نظر گرفته شده، اما اگر بودجه سال قبل را محاسبه کنیم کنیم به عدد 104 همت می‌رسیم اما دولت پیشنهادی که به مجلس داده و آن را مصوب کرده ۸۵ همت است و می‌بینید که در سال جاری همین روی کاغذ نیز به نسبت سال قبل حدود ۲۰ همت عقب هستیم.
مشکلات ساختاری و دخالت‌های بی‌جا
صبور در بخش دیگری از صحبت‌هایش به مشکلات ساختاری در حوزه دارو و دخالت‌های بی‌جای برخی نهادها اشاره می‌کند و می‌گوید: دومین مشکل، دخالت افرادی است که تخصص ندارند. از کمیسیون اصل ۹۰ گرفته تا شورای رقابت، در حوزه دارو دخالت می‌کنند و باعث می‌شوند قوانین این حوزه از عقلانیت خارج شود.
رئیس انجمن داروسازان تهران، در خصوص افزایش نرخ ارز نیز می‌گوید: دولت در این زمینه اقدام خاصی نمی‌تواند انجام دهد، زیرا واردات تابع نرخ بازار آزاد است، مگر اینکه بخواهد حمایت کند و در این زمینه یارانه بدهد.
آینده وخیم بازار دارو؛ راهکار چیست؟
صبور، حمایت دولت از بخش دارو، تعیین پروتکل‌های درمانی مشخص، و ایجاد یک سامانه کارآمد به‌جای چندین سامانه ناکارآمد را به عنوان راهکارهایی برای حل این بحران پیشنهاد می‌کند.
بحران دارو در ایران نیازمند راهکارهای جامع و فوری است. کمبود نقدینگی داروخانه‌ها، افزایش قیمت داروها، و دخالت‌های بی‌جای برخی نهادها، از جمله مشکلاتی است که باید به سرعت برطرف شود. در غیر این صورت، وضعیت دارویی کشور در آینده‌ای نزدیک وخیم‌تر خواهد شد.
